Μολυσματική Κερατίτιδα και Έλκος Κερατοειδούς

Το έλκος κερατοειδούς (επίσης γνωστό ως κερατίτιδα) είναι ουσιαστικά μια ανοιχτή μολυσμένη πληγή στον κερατοειδή χιτώνα. Τα έλκη του κερατοειδούς μπορεί να περιορίσουν σημαντικά και μόνιμα την όρασή σας ή ακόμη και να προκαλέσουν τύφλωση αν δεν θεραπευτούν άμεσα και αποτελεσματικά.

μολυσματικη κερατιτιδα ελκος κερατοειδους

Βακτηριακό Έλκος Κερατοειδούς

Πιθανά συμπτώματα έλκους κερατοειδούς είναι:

Ερυθρότητα
Έντονος πόνος στο μάτι
Αίσθηση ξένου σώματος (δηλ. αίσθηση ότι υπάρχει κάτι στο μάτι σας)
Δακρύρροια
Πύον ή άλλες εκκρίσεις

Θολή όραση
Ευαισθησία στο φως
Πρήξιμο των βλεφάρων
Ένα λευκό σημείο που μπορεί να βλέπετε στον κερατοειδή όταν κοιτάτε το μάτι σας στον καθρέφτη

Κίνδυνο εμφάνισης έλκους κερατοειδούς έχουν:

Οι χρήστες φακών επαφής
Όσοι εμφανίζουν έρπη στο στόμα ή έχουν περάσει οφθαλμικό έρπη ζωστήρα
Όσοι χρησιμοποιούν οφθαλμικές σταγόνες κορτιζόνης

Όσοι πάσχουν από σοβαρή ξηροφθαλμία
Όσοι πάσχουν από διαταραχές των βλεφάρων που εμποδίζουν την καλή λειτουργία τους
Όσοι έχουν υποστεί τραυματισμό ή έγκαυμα στον κερατοειδή τους

Εάν φοράτε φακούς επαφής, ο ασφαλής χειρισμός, η αποθήκευση και ο καθαρισμός των φακών είναι απαραίτητα για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης έλκους κερατοειδούς. Επίσης, η χρήση προστατευτικών γυαλιών όταν κάνετε κάποια εργασία ή χόμπι που μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό στα μάτια είναι εξίσου σημαντικά.

Οι πιο συνήθεις λοιμώξεις που προκαλούν έλκη κερατοειδούς είναι:

Βακτηριακές λοιμώξεις (βακτηριακή κερατίτιδα ή βακτηριακό έλκος κερατοειδούς)
Είναι πιο συχνές σε χρήστες φακών επαφής και ειδικά σε όσους φορούν φακούς επαφής μακράς διαρκείας.
Ιογενείς ερπητικές λοιμώξεις (ερπητική κερατίτιδα ή ερπητικό έλκος κερατοειδούς)
Τόσο ο ιός του απλού έρπητα (herpes simplex) όσο και ο ιός του έρπητα ζωστήρα (herpes zoster) μπορούν να προκαλέσουν επαναλαμβανόμενες κερατίτιδες, ειδικά σε περιπτώσεις έντονου άγχους, εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος ή έκθεσης στον ήλιο.
Μυκητιασικές λοιμώξεις (μυκητιασική κερατίτιδα ή μυκητιασικό έλκος κερατοειδούς)
Η μη σωστή χρήση φακών επαφής, η χρόνια χρήση οφθαλμικών κολλυρίων κορτιζόνης και οι τραυματισμοί από φυτά μπορεί να οδηγήσουν σε μυκητιασικές λοιμώξεις του κερατοειδούς.
Παρασιτικές λοιμώξεις από Ακανθαμοιβάδα
Η Ακανθαμοιβάδα είναι μία μικροσκοπική, μονοκυτταρική αμοιβάδα που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή μόλυνση στον κερατοειδή, ειδικά σε χρήστες φακών επαφής.

Μυκητιασικό Έλκος Κερατοειδούς

Έλκος Κερατοειδούς από Ακανθαμοιβάδα

Άλλες αιτίες έλκους κερατοειδούς είναι:

Εκδορές ή εγκαύματα στον κερατοειδή
Οι εκδορές, οι τραυματισμοί και οι αποπτώσεις επιθηλίου μπορεί να μολυνθούν από παθογόνους μικροοργανισμούς και να οδηγήσουν σε έλκη κερατοειδούς. Οι πιο συνήθεις τραυματισμοί προέρχονται από γρατζουνιές νυχιών, εγκοπές χαρτιού, βούρτσες μακιγιάζ και κλαδιά δέντρων. Τα εγκαύματα από διαβρωτικές χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας ή στο σπίτι μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε έλκη κερατοειδούς.
Σοβαρή ξηροφθαλμία
Παράλυση προσωπικού νεύρου (Bell’s palsy)
Όταν τα βλέφαρα δεν λειτουργούν σωστά, ο κερατοειδής χιτώνας μπορεί να στεγνώσει και στην συνέχεια να αναπτυχθεί έλκος.

Η διάγνωση του έλκους κερατοειδούς γίνεται με οφθαλμολογική εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία. Η οφθαλμίατρος Δρ. Παλιούρα θα χρησιμοποιήσει μια ειδική χρωστική που λέγεται φλουορεσκεΐνη για να εκτιμήσει το μέγεθος του έλκους. Εάν η γιατρός πιστεύει ότι το κερατοειδικό έλκος σας οφείλεται σε λοίμωξη, μπορεί να στείλει ένα μικροσκοπικό δείγμα ιστού για καλλιέργεια, ώστε να εντοπιστεί ο παθογόνος μικροοργανισμός και να αντιμετωπιστεί σωστά η λοίμωξη.

Η θεραπεία του έλκους κερατοειδούς γίνεται με αντιβιοτικές, αντιϊκές, αντιμυκητιασικές ή αντιπαρασιτικές οφθαλμικές σταγόνες. Μερικές φορές η οφθαλμίατρος θα συνταγογραφήσει αντιικές ή αντιμυκητιασικές ταμπλέτες. Η οφθαλμίατρος μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει και φάρμακα από το στόμα για τον πόνο.

Πρόγνωση: Αν το έλκος κερατοειδούς δεν ανταποκρίνεται στην θεραπευτική αγωγή, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση θεραπευτικής μεταμόσχευσης κερατοειδούς ώστε να σωθεί το μάτι και η όραση. Επίσης, όταν η λοίμωξη και το έλκος θεραπευτούν, μερικές φορές παραμένει μια σημαντική ουλή. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να γίνει μεταμόσχευση για να βελτιωθεί η όραση.

Σοβαρή Σκληροκερατίτιδα από Μυκοβακτηρίδια που Απαιτεί Χειρουργική Αντιμετώπιση

Κερατίτιδα ή Έλκος Κερατοειδούς από Φακούς Επαφής

Εκατομμύρια άνθρωποι φορούν φακούς επαφής με ασφάλεια κάθε μέρα. Πάντα όμως υπάρχει ο κίνδυνος επιμόλυνσης των ματιών. Η κερατίτιδα είναι η πιο συχνή λοίμωξη λόγω της χρήσης φακών επαφής. Πρόκειται για μόλυνση του κερατοειδούς χιτώνα, του διαυγή πρόσθιου χιτώνα του ματιού.

Η κερατίτιδα μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία ουλής στον κερατοειδή και σε απώλεια όρασης αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά. Εάν η ουλή είναι εκτενής ή/και συνοδεύεται με σημαντική λέπτυνση του κερατοειδούς, μπορεί να χρειαστεί ακόμη και μεταμόσχευση κερατοειδούς για την αποκατάσταση της όρασης.

Βακτηριακή Κερατίτιδα σε Χρήστη Φακών Επαφής

Τα πιο συχνά αίτια κερατίτιδας από φακούς επαφής είναι:

Η χρήση φακών επαφής μακράς διαρκείας
Ο ύπνος με τους φακούς επαφής
Η ανάπτυξη μικροβίων κάτω από τον φακό επαφής
Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού στην θήκη των φακών επαφής

Η μη συχνή αλλαγή θήκης φακών επαφής ή/και ο ανεπαρκής καθαρισμός της
Λοίμωξη από ερπητοϊό
Λοίμωξη από βακτήρια, μύκητες ή παράσιτα (π.χ. ακανθαμοιβάδα, μικροσπορίδια)

Κερατίτιδα από Μικροσπορίδια

Τα πιο συχνά συμπτώματα των λοιμώξεων που σχετίζονται με τη χρήση φακών επαφής είναι:

Θολή όραση
Ασυνήθιστη ερυθρότητα του ματιού
Πόνος στο μάτι
Δακρύρροια

Ευαισθησία στο φως
Αίσθηση ότι υπάρχει κάτι στο μάτι (δηλ. αίσθηση ξένου σώματος)

Χρήσιμες συμβουλές φροντίδας φακών επαφής για να αποφύγετε τις λοιμώξεις:

Πλύνετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό και στεγνώστε τα με πετσέτα ή πανί χωρίς χνούδια πριν χειριστείτε τους φακούς επαφής σας.
Αποφύγετε την επαφή των φακών επαφής με το νερό. Αφαιρέστε τους φακούς σας πριν το ντους, το κολύμπι, και την χρήση πισίνας ή χαμάμ/τζακούζι.
Μην ξεπλένετε και μην αποθηκεύετε τους φακούς επαφής σας σε νερό (βρύσης ή αποστειρωμένο).
Μην βάζετε τους φακούς επαφής στο στόμα σας για να τους ενυδατώσετε.
Μην χρησιμοποιείτε φυσιολογικό ορό ή τεχνητά δάκρυα για να απολυμάνετε τους φακούς σας διότι δεν είναι αποτελεσματικά απολυμαντικά.
Αντικαταστήστε τους φακούς επαφής σας σύμφωνα με της οδηγίες του γιατρού σας και του οπτικού σας.
Για να καθαρίσετε τους φακούς επαφής σας τρίψτε τους με τα δάχτυλά σας και ξεπλύνετέ τους με το καθαριστικό τους διάλυμα πριν τους τοποθετήσετε στην θήκη τους.
Ξεπλύνετε την θήκη των φακών επαφής σας με καθαριστικό διάλυμα και αφήστε την ανοικτή να στεγνώσει.
Διατηρήστε την θήκη των φακών επαφής σας καθαρή και αντικαταστήστε την τακτικά, τουλάχιστον κάθε τρεις μήνες. Οι θήκες φακών επαφής μπορεί να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης. Μη χρησιμοποιείτε θήκες φακών επαφής που έχουν υποστεί ρωγμές ή αλλοιώσεις.

Μην επαναχρησιμοποιείτε το παλιό διάλυμα που βρίσκεται ήδη μέσα στη θήκη των φακών επαφής και μην αφήνετε το διάλυμα να υπερχειλίζει στην θήκη.
Μην μεταφέρετε το διάλυμα φακών επαφής σε μικρότερα δοχεία μεγέθους ταξιδιού.
Αποφύγετε το στόμιο του δοχείου του καθαριστικού διαλύματος να αγγίξει οποιαδήποτε επιφάνεια. Φυλάσσετε το δοχείο καλά κλεισμένο όταν δεν το χρησιμοποιείτε.
Μην φοράτε ποτέ τους φακούς επαφής σας μετά από αποθήκευση για αρκετές ημέρες χωρίς να τους απολυμάνετε ξανά.

Δημοσιεύσεις, Κεφάλαια, Ομιλίες και Εργασίες της Δρ. Παλιούρα σχετικά με τις Λοιμώξεις Κερατοειδούς

Palioura, S., Sivaraman, K.R., Sise, A., Batlle, J.F., Miller, D., Amescua, G., Karp, C.L. (2015) Fungal endophthalmitis after Descemet Stripping Automated Endothelilal Keratoplasty due to endogenously infected grafts from the same donor. The European Society of Cataract and Refractive Surgery (ESCRS) Winter Meeting, Athens, Greece.
Palioura, S. (2015) Yet Another Corneal Ulcer...A Case of Severe Acanthamoeba keratitis. Bascom Palmer Eye Institute’s Challenging Encounters in the Anterior Segment, Miami, Florida, USA.
Palioura, S., Sivaraman, K.R., Sise, A., Batlle, J.F., Miller, D., Amescua, G., Karp, C.L. (2015) Fungal endophthalmitis after Descemet Stripping Automated Endothelilal Keratoplasty due to endogenously infected grafts from the same donor. The 49th Annual Meeting of the Ocular Microbiology and Immunology Group (OMIG), Las Vegas, NV, USA.
Palioura, S., Gibbons, A., Miller, D., O’Brien, T.P., Alfonso, E.C., Spierer, O. (2016) Clinical features, antibiotic susceptibility profile, and outcomes of infectious keratitis caused by Stenotrophomonas maltophilia. The 34th Annual Congress of the European Society of Cataract and Refractive Surgery (ESCRS), Copenhagen, Denmark.
Palioura, S., Henry, C.R., Amescua, G., Alfonso, E.C. (2016) Role of steroids in the treatment of bacterial keratitis. Clinical Ophthalmology 10:179-86.
Palioura, S., Sivaraman, K.R., Sise, A., Batlle, J.F., Miller, D., Amescua, G., Karp, C.L. (2016) Fungal endophthalmitis after Descemet Stripping Automated Endothelilal Keratoplasty due to endogenously infected grafts from the same donor. The Aegean Cornea XIII Meeting, Chania, Greece.
Palioura, S. (2017) Emergency Cornea Cases. The 31st International Congress of the Hellenic Society of Intraocular Implant and Refractive Surgery, Athens, Greece.
Παλιούρα, Σ. (2017) Το «Κόκκινο Μάτι». 13ο Ετήσιο Συνέδριο Top-10 στις Λοιμώξεις, Αθήνα.
Παλιούρα., Σ., Gibbons, A., Miller, D., O’Brien, T., Alfonso, E.C. (2017) Κλινικά χαρακτηριστικά, ανθεκτικότητα σε αντιβιοτικά και συστηματική αντιμετώπιση μολυσματικής κερατίτιδας από το βακτήριο Stenotrophomonas maltophilia. 50ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Ρόδος.
Παλιούρα, Σ. (2017) Πολυκεντρικές Μελέτες στον Κερατοειδή. Ετήσιο Συνέδριο Best of the American Academy of Ophthalmology, Αθήνα.
Palioura, S., Sivaraman, K., Joag, M., Sise, A., Batlle, J.F. Jr., Miller, D., Espana, E.M., Amescua, G., Yoo, S.H., Galor, A., Karp, C.L. (2018) Fungal endophthalmitis after Descemet Stripping Automated Endothelial Keratoplasty due to endogenously infected grafts from the same donor. Cornea 37(4):515-518.
Παλιούρα, Σ. (2018) Διάγνωση και Θεραπεία Λοιμώξεων και Ελκών Κερατοειδούς. Οφθαλμολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Λάρισα.
Palioura, S., Gibbons, A., Miller, D., O’Brien, T.P., Alfonso, E.C., Spierer, O. (2018) Clinical features, antibiotic susceptibility profile, and outcomes of infectious keratitis caused by Stenotrophomonas maltophilia. Cornea 37(3):326-330.
Παλιούρα, Σ., Τσιαμπαλή, Χ., Yoo, S.H. (2018) Αντιμετώπιση ενδοθηλιακής μυκητιασικής λοίμωξης με απεικόνιση με οπτική τομογραφία συνοχής και βιοψία ενδοθηλίου. 51ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη.
Palioura, S., Relhan, N., Leung, E., Chang, V., Yoo, S.H., Dubovy, S.R., MD, Flynn HW Jr. (2018) Delayed-onset Candida parapsilosis cornea tunnel infection and endophthalmitis after cataract surgery: histopathology and clinical course. American Journal of Ophthalmology Case Reports 11:109-114.
Palioura, S., Gibbons, A., Miller, D., O’Brien, T., Alfonso, E.C. (2018) Clinical features, antibiotic susceptibility profile and outcomes of infectious keratitis caused by Stenotrophomonas maltophilia. The 32nd International Congress of the Hellenic Society of Intraocular Implant and Refractive Surgery, Athens, Greece.
Παλιούρα, Σ. (2018) Διάγνωση και Θεραπεία Βακτηριακής Κερατίτιδα και ο Ρόλος των Τοπικών Κορτικοστεροειδών. Ημερίδα της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας, Αθήνα.
Palioura, S., Relhan, N., Leung, E., Chang, V., Yoo, S.H., Dubovy, S.R., Flynn, H.W. Jr. (2019) Delayed-onset Candida parapsilosis cornea tunnel infection and endophthalmitis after cataract surgery: histopathology and clinical course. The XVI Biannual Aegean Retina Meeting, Mykonos, Greece.
Παλιούρα, Σ. (2019) Κλινικές Ερωτήσεις στην Οφθαλμολογία. Ετήσιο Συνέδριο της Οφθαλμολογικής Εταιρείας Κεντρικής Ελλάδας, Λάρισα.
Palioura, S., Relhan, N., Leung, E., Chang, V., Yoo, S.H., Dubovy, S.R., Flynn, H.W. Jr. (2019) Delayed-onset Candida parapsilosis cornea tunnel infection and endophthalmitis after cataract surgery: histopathology and clinical course. The 36th Annual Congress of the European Society of Cataract and Refractive Surgery, Paris, France.
Παλιούρα, Σ., Relhan, N., Leung, E., Chang, V., Yoo, S.H., Dubovy, S.R., Flynn, H.W. Jr. (2019) Χρόνια λοίμωξη κερατοειδικής τομής από Candida parapsilosis και ενδοφθαλμίτιδα μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη: ιστοπαθολογική έκθεση και κλινική πορεία. 52ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα.
Lu, L., Palioura, S. (2020) Management of stromal herpes simplex virus keratitis with epithelial ulceration using optical coherence tomography-generated corneal thickness maps. Cornea (in press)