Επιπεφυκίτιδα (Ιογενής, Βακτηριακή, Αλλεργική)

Η επιπεφυκίτιδα οφείλεται σε λοίμωξη ή αλλεργίες. Τα μάτια είναι κόκκινα και πρησμένα (λόγω της φλεγμονής), και μερικές φορές έχουν κολλώδεις εκκρίσεις. Μερικές επιπεφυκίτιδες είναι πολύ μεταδοτικές και εξαπλώνονται εύκολα από άτομο σε άτομο.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι επιπεφυκίτιδας:

Ιογενής επιπεφυκίτιδα
Η ιογενής επιπεφυκίτιδα είναι η πιο κοινή μορφή επιπεφυκίτιδας και οφείλεται συνήθως στον ίδιο ιό που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα, δηλαδή την ρινική καταρροή και τον πονόλαιμο. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα είναι πολύ μεταδοτική και συχνά εξαπλώνεται σε σχολεία και γενικά όπου υπάρχει συνωστισμός. Συνήθως προκαλεί αίσθημα καψίματος και ξένου σώματος, ερεθισμένα κόκκινα μάτια και δακρύρροια.

Ασθενής με Κόκκινα, Ερεθισμένα Μάτια λόγω Ιογενούς Επιπεφυκίτιδας

Οι πιο συχνοί τρόποι μετάδοσης είναι:
- Άμεση επαφή με εκκρίσεις/σταγονίδια ενός ήδη μολυσμένου ατόμου. Συνήθως η μεταφορά του ιού γίνεται από τα χέρια στα μάτια. Τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα λόγω της στενής επαφής τους με άλλα παιδιά στο σχολείο.
- Μη σχολαστικός καθαρισμός των φακών επαφής και κακή υγιεινή κατά την χρήση τους.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για την ιογενή επιπεφυκίτιδα. Το σώμα μας καταπολεμά τον ιό από μόνο του. Η χρήση τεχνητών δακρύων και οι κρύες κομπρέσες (δηλαδή η τοποθέτηση ενός δροσερού, υγρού πανιού στα μάτια) μπορεί να τα βοηθήσει να αισθάνονται πιο άνετα. Τα τοπικά αντιβιοτικά κολλύρια δεν αντιμετωπίζουν τις ιογενείς λοιμώξεις.
Βακτηριακή επιπεφυκίτιδα
Η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα είναι επίσης μεταδοτική και οφείλεται σε λοίμωξη από βακτήρια, όπως αυτά που προκαλούν φαρυγγίτιδα. Συνήθως προκαλεί πόνο, ερεθισμένα κόκκινα μάτια και αρκετές κολλώδεις ή πυώδεις εκκρίσεις. Για την θεραπεία της βακτηριακής επιπεφυκίτιδάς σας η οφθαλμίατρος Δρ. Παλιούρα θα συστήσει τοπικά αντιβιοτικά κολλύρια.

Ασθενής με Πυώδεις Εκκρίσεις Λόγω Βακτηριακής Επιπεφυκίτιδας

Αν έχετε ιογενή ή βακτηριακή επιπεφυκίτιδα, ακολουθήστε τις παρακάτω χρήσιμες συμβουλές ώστε να μην μολύνετε άλλα άτομα ή να ξαναμολύνετε τον εαυτό σας:

Χρησιμοποιήστε καθαρή βαμβακερή πετσέτα ή χάρτινη πετσέτα μίας χρήσης κάθε φορά που σκουπίζετε το πρόσωπο και τα μάτια σας.
Πλύνετε τα χέρια σας πολύ συχνά και πάντα πριν και μετά το φαγητό, όταν πηγαίνετε στο μπάνιο και όταν βήξετε ή φτερνιστείτε.
Προσπαθήστε να μην αγγίζετε τα μάτια σας. Αν το κάνετε, πλύνετε αμέσως τα χέρια σας.
Τα βακτήρια μπορεί να επιζήσουν σε προϊόντα μακιγιάζ. Μην χρησιμοποιείτε μακιγιάζ ματιών ενώ τα μάτια σας είναι μολυσμένα και αντικαταστήστε το μακιγιάζ σας στο τέλος της λοίμωξης με νέα προϊόντα. Ποτέ μη μοιράζεστε το μακιγιάζ ματιών με άλλους.
Αποφύγετε την χρήση φακών επαφής όσο έχετε τη λοίμωξη και αντικαταστήστε τους φακούς σας με νέο ζευγάρι μετά την ίασή σας.

Αλλεργική επιπεφυκίτιδα
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση σε συγκεκριμένη αλλεργιογόνο ουσία, όπως είναι η γύρη, το τρίχωμα ζώων, ο καπνός τσιγάρων, το καυσαέριο, και η σκόνη. Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα δεν είναι μεταδοτική. Προκαλεί έντονη φαγούρα, κόκκινα και υγρά μάτια, ενώ και τα βλέφαρα μπορεί να είναι πρησμένα. Συχνά οι ασθενείς που παρουσιάζουν αλλεργική επιπεφυκίτιδα, έχουν και ιστορικό αλλεργικής ρινίτιδας ή αλλεργικής δερματίτιδας (έκζεμα).

Το κλειδί για την θεραπεία της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας είναι η αποφυγή ή ο περιορισμός της επαφής με την αλλεργιογόνο ουσία που προκαλεί το πρόβλημα. Η ταυτοποίηση της συγκεκριμένης αλλεργιογόνου ουσίας μπορεί να γίνει από ειδικό αλλεργιολόγο με εξέταση αίματος ή δέρματος.

Ασθενής με Έντονη Αλλεργία στη Γύρη

Ακολουθήστε τις παρακάτω χρήσιμες συμβουλές για να μειώσετε την έκθεσή σας σε αλλεργιογόνα:
- Αν είστε αλλεργικοί στη γύρη, αποφύγετε να πηγαίνετε σε εξωτερικούς χώρους όταν τα επίπεδα γύρης είναι υψηλά, όπως το πρωί και νωρίς το βράδυ, και όταν φυσά άνεμος που παρασύρει τη γύρη. Όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους, χρησιμοποιήστε γυαλιά ηλίου, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή εισόδου γύρης στα μάτια σας. Κρατήστε τα παράθυρά σας κλειστά και χρησιμοποιήστε κλιματισμό, τόσο στο αυτοκίνητό σας όσο και στο σπίτι σας, προκειμένου να μειώσετε την έκθεσή σας στη γύρη και σε άλλα αλλεργιογόνα. Κρατήστε τις μονάδες κλιματισμού καθαρές ώστε να μην ανακυκλώνονται αλλεργιογόνα στο εσωτερικό του σπιτιού.
- Αν είστε αλλεργικοί στη σκόνη, προσπαθήστε να κρατήσετε τα ακάρεα σκόνης μακριά από το δέρμα σας. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην κρεβατοκάμαρά σας και χρησιμοποιήστε καλύμματα που μειώνουν τα αλλεργιογόνα στο κρεβάτι και στο μαξιλάρι σας. Για τον καθαρισμό των δαπέδων, χρησιμοποιήστε υγρό πανί ή σφουγγαρίστρα αντί για σκούπα για να παγιδεύσετε τυχόν αλλεργιογόνα.
- Εάν τα κατοικίδια ζώα αποτελούν πηγή αλλεργιών για εσάς, προσπαθήστε να κρατήσετε τα ζώα έξω από το σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μην επιτρέπετε το κατοικίδιο ζώο σας στην κρεβατοκάμαρά σας, ώστε να μπορείτε να κοιμάστε σε ένα δωμάτιο χωρίς αλλεργιογόνα. Προτιμήστε δάπεδα ξύλου ή πλακάκια αντί για μοκέτα ή χαλί στο σπίτι σας, τα οποία παγιδεύουν το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων. Πλύνετε πάντα τα χέρια σας αφού έχετε αγγίξει ένα κατοικίδιο ζώο, όπως και τα ρούχα που έχετε φορέσει γύρω από τα κατοικίδια ζώα.
- Τέλος, αποφεύγετε πάντα να τρίβετε τα μάτια σας, διότι ερεθίζονται ακόμα περισσότερο.

Για την θεραπεία της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας η οφθαλμίατρος Δρ. Παλιούρα μπορεί να συστήσει οφθαλμικές σταγόνες με αντιισταμινική ή αντιφλεγμονώδη δράση. Τα τοπικά αντιβιοτικά κολλύρια δεν αντιμετωπίζουν την αλλεργική επιπεφυκίτιδα.

Πιο αναλυτικά, ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων και του ερεθισμού των ματιών, μπορεί να ακολουθηθεί η παρακάτω αγωγή:

Τεχνητά δάκρυα, τα οποία βοηθούν στην προσωρινή ανακούφιση των ματιών ξεπλένοντας τα αλλεργιογόνα από το μάτι. Ανακουφίζουν επίσης τα ερεθισμένα μάτια ενυδατώνοντάς τα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τεχνητά δάκρυα έως 4 φορές την ημέρα ή όσο συχνά θέλετε, αν το σκεύασμα που χρησιμοποιείτε δεν έχει συντηρητικά.
Αντιισταμινικά κολλύρια, τα οποία βοηθούν στην ανακούφιση από την κνησμό
Κολλύρια με σταθεροποιητές σιτευτικών κυττάρων, τα οποία βοηθούν στην πρόληψη των αλλεργιών στα μάτια.

Κολλύρια κορτιζόνης, τα οποία ενδείκνυνται όταν τα συμπτώματα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας είναι σοβαρά. Τα κολλύρια κορτιζόνης δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται χωρίς ιατρική παρακολούθηση λόγω πιθανών σοβαρών παρενεργειών.
Αντιισταμινικά χάπια από το στόμα, τα οποία μπορεί μεν να ανακουφίσουν από τον κνησμό αλλά επιφέρουν ξηροφθαλμία.
Ενέσεις ανοσοθεραπείας από ειδικό αλλεργιολόγο, οι οποίες ενδείκνυνται εάν τα συμπτώματά σας δεν ελέγχονται με αποφυγή των αλλεργιογόνων και οφθαλμικές σταγόνες. Με την ανοσοθεραπεία, σας χορηγούνται μικροσκοπικές ποσότητες αλλεργιογόνου. Η δόση αυξάνεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου ώστε το σώμα σας σταδιακά να σταματήσει να αντιδρά έντονα στα αλλεργιογόνα.

Η γιατρός Δρ. Παλιούρα μπορεί να σας καθοδηγήσει στην επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας για εσάς.

Δημοσιεύσεις, Ομιλίες και Εργασίες της Δρ. Παλιούρα σχετικά με την Απλή Επιπεφυκίτιδα και Πιο Σπάνιες Μορφές Επιπεφυκίτιδας

Palioura, S., Piris, A., Chodosh, J. (2013) Sweet’s syndrome: conjunctivitis, fever and tender skin nodules. Archives in Ophthalmology 131:791.
Palioura, S., Nikpoor, N., Yoo, S. (2015) Molluscum contagiosum: chronic conjunctivitis and “warts”. JAMA Ophthalmolοgy 133(9):1083-4.
Kohanim, S.*, Palioura, S.*, Saeed, HN.*, Akpek, E.K., Amescua, G., Basu, S., Blomquist, P.H., Bouchard, C.S., Dart, J.K., Gai, X., Gomes, J.A., Gregory, D.G., Iyer, G., Jacobs, D.S., Johnson, A.J., Kinoshita, S., Mantagos, I.S., Mehta, J.S., Perez, V.L., Pflugfelder, S.C., Sangwan, V.S., Sippel, K.C., Sotozono, C., Srinivasan, B., Tan, D.T., Tandon, R., Tseng, S.C., Ueta, M., Chodosh, J. (2016) Acute and chronic ophthalmic involvement in Stevens-Johnson Syndrome/Toxic Epidermal Necrolysis – A comprehensive review and guide to therapy. II. Ophthalmic Disease. The Ocular Surface 14(2):168-88.
Kohanim, S.*, Palioura, S.*, Saeed, HN.*, Akpek, E.K., Amescua, G., Basu, S., Blomquist, P.H., Bouchard, C.S., Dart, J.K., Gai, X., Gomes, J.A., Gregory, D.G., Iyer, G., Jacobs, D.S., Johnson, A.J., Kinoshita, S., Mantagos, I.S., Mehta, J.S., Perez, V.L., Pflugfelder, S.C., Sangwan, V.S., Sippel, K.C., Sotozono, C., Srinivasan, B., Tan, D.T., Tandon, R., Tseng, S.C., Ueta, M., Chodosh, J. (2016) Stevens-Johnson Syndrome/Toxic Epidermal Necrolysis - A comprehensive review and guide to therapy. I. Systemic Disease. The Ocular Surface 14(1):2-19.
Παλιούρα, Σ. (2017) Το «Κόκκινο Μάτι». 13ο Ετήσιο Συνέδριο Top-10 στις Λοιμώξεις, Αθήνα.
Gatzioufas, Z., Hamada, S., Palioura, S. (2018) Ocular surface disease: advances in diagnostics and therapeutics. Editorial. Journal of Ophthalmology 6342130. doi: 10.1155/2018/6342130.
Παλιούρα, Σ. (2019) Οφθαλμολογικές Εκδηλώσεις Δερματολογικών Παθήσεων. 52ο Ετήσιο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα.
Klavdianou, O., Kondylis, G., Georgopoulos, V., Palioura, S. (2019) Bilateral benign reactive lymphoid hyperplasia of the conjunctiva: a case treated with oral doxycycline and review of the literature. Eye and Vision 6:26.
Κλαυδιανού, O., Venkateswaran, N., Κονδύλης, Γ., Κοσμίδης, I., Παλιούρα, Σ. (2019) Ετερόπλευρες αυτόματες διατρήσεις κερατοειδούς σε ασθενή με σάρκωμα λεμφοζιδιακών δενδριτικών κυττάρων και ιστορικό παρανεοπλασματικής πέμφιγας. 52ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα.
Kondylis, G., Klavdianou, O., Georgopoulos, V., Palioura, S. (2019) Bilateral benign reactive lymphoid hyperplasia of the conjunctiva treated with oral doxycycline. The 10th Annual EuCornea Congress, Paris, France.
Klavdianou, O., Kondylis, G., Georgopoulos, V., Palioura, S. (2019) Bilateral benign reactive lymphoid hyperplasia of the conjunctiva treated with oral doxycycline. The 36th Annual Congress of the European Society of Cataract and Refractive Surgery, Paris, France.